Foto: augustus 2005

Redengevende omschrijving Rijksdienst voor de Monumentenzorg

Laatgotische kapel van het voormalige Karthuizerklooster (vroeger Seminarie, thans kantoren van het bisdom) met rijk stucplafond in Lodewijk XV-stijl. Aan de noordzijde de vroegere sacristie, XV. Aan de westkant de voormalige kapittelzaal met stergewelf, 1556. Ten westen hiervan de refter, inwendig, XVIII. Pandhof, XVII of XVIIIb. Tuinmuur langs drie zijden van het voormalige kloosterterrein, met o.a. aan de hoek Bethlehemstraat-Voogdijstraat laatgotische fragmenten. Inventaris: o.a. biechtstoel in regencestijl, koperen lezenaar, XVIa, kandelaars, schilderijen, XVII-XVIII, orgeltribune en orgelkas van J.B. le Picard (omstreeks 1740). In deze kas is een drieklaviers instrument geplaatst van W.Robustelly, gemaakt in 1762 voor de St.Nicolaaskerk te Eupen (Belgie). In 1967 werd dit instrument aangekocht door Verschueren Orgelbouw te Heythuysen. In 1993 kocht het bisdom Roermond het instrument voor plaatsing in de Caroluskapel. Klokkenstoel met klok van onbekende gieter, diam. 68 cm. (Datum: 13-11-1974)

 

Ruimtelijke context

De kerk maakt deel uit van een groot, voormalig kloostercomplex, waarin vroeger het Groot Seminarie van Roermond was ondergebracht en waar nu een aantal diensten van het bisdom zetelen. Men bereikt de kapel via de toegangspoort tot het complex.

Type

De Caroluskapel is een bakstenen, eenbeukige kerk met een langgerekt, driezijdig gesloten koor en een dakruiter.

Bouwgeschiedenis

In 1376 stichtten Werner en Robijn van Swalmen, nadat zij waren teruggekeerd uit het H. Land, een klooster voor de Kartuizers van de Orde van de H. Bruno. In 1398 bouwde men een eerste kapel ter ere van Maria van Bethlehem, waartegen in de 15e eeuw een sacristie verrees. Het klooster ging in 1554 in vlammen op. Bij de herbouw werd aan de westzijde van het schip een kapittelzaal toegevoegd met een stergewelf, gedateerd 1556. De bestaande sacristie werd toen verlengd met een broederkapel. Rond 1600 kreeg de hoofdkapel een traptoren en een nieuwe gordingenkap. Na herstellingen o.a. door instorting van de gewelven kregen de vensters de huidige rondbogen. Prior Johannes Snickel startte in de 18e eeuw een ingrijpende verbouwingscampagne. In 1748 kwam er ten westen van de kapittelzaal een refter met een stucplafond in overgangsvormen tussen Lodewijk XIV- en Lodewijk XV stijl (régence). In 1759 vond de rigoreuze verbouwing van de kapel plaats, die nu een Lodewijk XV-stijl kreeg met gestucadoord gewelf in rijke rococo-vormen in de Oostenrijks-Habsburgse traditie ten tijde van Maria-Theresia. Ook de wanden kregennissen en omramingen in deze stijl.

Bron: Monumenten in Nederland: Limburg, Waanders Uitgevers, Zwolle en Rijskdienst voor de Monumentenzorg, Zeist

Exterieur

 

Noordzijde. Foto: augustus 2005

Interieur Caroluskapel

Zicht op het priesterkoor met o.a glas-in-loodramen van Joep Nicolas. Foto: augustus 2005

Het interieur is zeer rijk versierd. De langwerpige ruimte heeft een in Oostenrijkse rococostijl vervaardigd plafond uit de 18e eeuw. Verder o.a. fraaie kerkbanken, 17 beelden uit het ayelier van Cuypers en Stolzenberg en Germanus Baart, een  altaar met daarop een veelluik uit het atelier J.A. Oor met schilderwerk van de Roermondse schilder Hartin en een kruisweg, geschilderd door Frans Nicolas. De glas-in-loodramen zijn van Joep Nicolas. Het orgel is ingebouwd in een kast van le Picard uit omtrent 1740.

Atelier J.W. Ramakers & Zonen maakte voor deze kerk:

1932 Kerkbanken
1932 Credens
1933 Lambrisering met reliëf

Orgel

Foto: juni 2019

Aangenomen wordt, dat zich aanvankelijk in deze kloosterkerk geen orgel bevond; de orderegel van de Karthuizers liet zulks n.l. niet toe; toen in 1786 de Norbertinessen van Sint Gerlach (Valkenburg aan de Geul) er tijdelijk onderdak vonden, plaatsten zij er hun eigen orgel uit 1784, dat zij nadien ook weer mee terugnamen naar Houthem; in 1852 plaatste Louvigny (Roermond) er een orgel waarbij gebruik werd gemaakt van een oudere kas (le Picard 1740?) en enig oud pijpwerk; het orgel is nadien meerma-len gewijzigd (Gebr.Müller – 1878; Vermeulen – 1888; Gebr.Franssen – 1900; Pereboom – 1927); door Verschueren Orgelbouw (Heythuyzen) werd het in 1953 grotendeels vernieuwd en uitgebreid; idem in 1993 (met gebruikmaking van pijpwerk van het in 1762 door Robustelly (Luik, B) voor de kerk van Eupen (B) gebouwde orgel.

In 2006 voltooide Verschueren Orgelbouw de restauratie van dit orgel, waarbij aansluiting werd gezocht bij de (vermoedelijke) oorspronkelijke opzet (ten dele met gebruikmaking van oude materialen van het betreffende orgel dan wel van elders).

 

Grand’orgue                         Positif                                    Récit (D)                               Pédale

Montre 8’                             Bourdon 8’                             Bourdon 8’                           Soubasse 16’

Bourdon 8’                           Prestant 4’                            Flûte 4’                                 Flûte 8’

Prestant 4’                           Flûte 4’                                  Nasard 2 2/3’                       Prestant 4’

Flûte 4’                                 Nasard 2 2/3’                        Doublette 2’                         Trompette 8’

Nasard 2 2/3’                       Doublette 2’                          Tierce 1 3/5’                          Clairon 4’

Doublette 2’                         Tierce 1 3/5’                          Cromhorne 8’

Quarte de Nasard 2’            Sesquialter II

Tierce 1 3/5’                         Fourniture IV

Larigot 1 1/3’                       Cromhorne B/D 8’

Cornet D V

Sesquialter II

Fourniture IV

Cymbale II

Trompette B/D 8’

Voix humaine B/D 8’

Clairon 4’

(literatuur: Het historische orgel in Nederland, deel VIII, blz.130)

Bron: G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht)

Zie voor meer informatie over het orgel op http://www.orgelnieuws.nl/wcms/modules/news/print.php?storyid=1382

Voor meer informatie over de Caroluskapel en het orgel zie bij projecten op de site www.rura.nl

Interieur Borederkapel

Altaar Broederkapel. Foto: juni 2019.

 

Zicht naar achteren met restant muurschildering. Foto: juni 2019.

De broederkapel ligt direct naast de Caroluskapel en bevat o.a. een drieluik van A. Windhausen uit 1932, restanten van een muurschildering over het Laatste Oordeel uit ca. 1500 en glas-in-loodramen van Jos Hermans uit 1963.