Juvenaatskapel van de Broeders van Maastricht (Voormalige)

St. Egbertus, Engelse priester-monnik (639-729) die St. Willibrordus naar de Nederlanden stuurde.

Redengevende omschrijving Rijksdienst voor de Monumentenzorg

Inleiding

In Neo-Renaissance in 1909 naar een ontwerp van architect L. Faber uit Scheveningen in opdracht van de Broeders der Onbevlekte Ontvangenis gebouwd KLOOSTER. Het klooster werd in 1936 uitgebreid met een juvenaat naar een ontwerp van architect A.J.N. Boosten uit Maastricht. Het ontwerp van het juvenaat vertoont elementen van het Functionalisme.

Het kloostergebouw is gesitueerd aan de Tongerseweg aan de rand van de stad. Het klooster werd destijds in de laagte van de groeve gebouwd waaruit de klei voor de gebruikte baksteen werd gewonnen. Aan de achterzijde van de kapel naoorlogse aanbouwen in een bouwlaag en met platte daken: deze zijn uitgesloten van bescherming.

Omschrijving

Rechtervleugel. Foto: juni 2006

Het kloostergebouw bestaat uit de langs de Tongerseweg gelegen hoofdvleugel met haaks daarop twee zijvleugels en een kapel. De linker zijvleugel wordt afgesloten met een watertoren. Haaks op de rechter zijvleugel werd in 1936 naar een ontwerp van architect A.J.N. Boosten een juvenaat gebouwd. Het kloostergebouw telt twee bouwlagen plus een souterrain- en een dakverdieping, en wordt afgedekt met mansardedaken met plat met leien in Maasdekking. Dakkapellen met leien dakjes met een nokpion. Het toegepaste bouwmateriaal is rode en gele baksteen en hardsteen. Rechthoekige houten vensters met bovenlichten met vijftienruitsverdeling. Rechthoekige houten deuren.

Foto: Sander van Daal

Gevelzijde Tongerseweg: hoofdingang in vooruitspringend geveldeel met toegangstrap. Deur met drie rondboogvormige gekoppelde bovenlichten. Deur met bovenlichten in een rondboogvormige omlijsting van trapsgewijs terugspringend metselwerk. In de tweede bouwlaag van dit geveldeel twee consoles met hierop een heiligenbeeld onder een baldakijn, geheel in natuursteen. Geveldeel met entree uitlopend in een dakkapel met een trapgevel, geflankeerd door twee torentjes met naaldspitsen. Hoekdelen van deze gevelzijde eveneens vooruitspringend. De gevelvlakken worden doorbroken door een groot aantal trapgeveltjes. Horizontale banden en siermetselwerk in gele en rode baksteen.

In het middendeel van de rechterzijgevel in de eerste bouwlaag een erkerachtige uitbouw in een bouwlaag met plat dak met hierop een balkon met baksteen balustrade. Rechter- en linkerzijgevel eveneens met trapgevels, speklagen en decoratief metselwerk.

Haaks op de achtergevel van de gevelzijde aan de Tongerseweg de kloosterkapel in een Neo-romaanse bouwstijl. De eenbeukige kapel telt drie vensterassen met hierin een drielingvenster in glas-in-lood met hierboven een rond glas-in-lood venster. Het geheel in een rondboogvormige baksteen omlijsting.

Steunberen afgedekt met hardsteen. Dit gedeelte wordt afgedekt met een zadeldak met leien en bekroond met een dakruiter. Het koorgedeelte met een lager zadeldak met leien bekroond met een stenen kruis, en een ronde koorafsluiting. Onder de kapel een souterrainverdieping. Aan het koorgedeelte van de kapel de voormalige sacristie in een uitbouw met plat dak. Aan het koorgedeelte tevens enkele naoorlogse aanbouwen. De linkerzijgevel wordt afgesloten met een watertoren. De watertoren telt vier bouwlagen, waarbij de vierde bouwlaag zich iets verbreed, en wordt afgesloten met een schilddak met leien bekroond met een nokpion. Vierde bouwlaag met boogfriezen. In de watertoren in de zijgevels rechthoekige smalle venstertjes. Rechthoekige houten deur. Speklagen in gele baksteen.  

Het juvenaat uit 1936 naar een ontwerp van architect A.J.N. Boosten bestaat uit een viertal kubische bouwvolumes met platte daken. Trappenhuizen met hoge lichtstraat met glas-in-lood vensters. Rechthoekige houten vensters; plint in hardsteen; speklagen. Klokkenstoel met gelui bestaande uit twee klokken van onbekende gieters, diam. resp. 46 cm en 36 cm.

Van het INTERIEUR is onder meer van belang: interieur van de voormalige kloosterkapel is grotendeels intact o.a. kruisribgewelven, glas in lood vensters en muurschilderingen. Het interieur wordt afgeschermd door hoge houten wanden ter voorkoming van beschadigingen door het huidige gebruik als gymzaal. De hal van de hoofdingang met granito vloeren met rondom een band mozaïek; kruisribgewelven in rode en gele baksteen en met rondbogen rustend op marmeren pilaren met hardstenen basementen. Vloeren van de kloostergangen in granito met rondom een band mozaïek. Recreatiezaal van het klooster met cassetteplafond.

Het INTERIEUR van het juvenaat is in beperkte mate intact, en is behoudens de trappenhuizen met hoge glas-in-lood vensters niet beschermenswaardig.

Waardering

Het voormalige klooster van de Broeders van de Onbevlekte Ontvangenis bezit cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een culturele, geestelijke en typologische ontwikkeling. Het pand bezit architectuurhistorische waarden wegens het bijzondere belang voor de bovenregionale geschiedenis van de architectuur, als voorbeeld van het oeuvre van de architect L. Faber uit Scheveningen, wegens de ornamentiek en de bijzondere samenhang tussen exterieur en delen van het interieur. Ensemblewaarde ontleent het kloostergebouw aan de situering langs de Tongerseweg en daarmee van bijzondere betekenis voor de uitbreiding van de stad richting Belgische grens. Tevens is het kloostergebouw van bijzondere betekenis voor het aanzien van dit deel van Maastricht. Het kloostergebouw is van algemeen belang wegens de architectonische gaafheid van het exterieur en een deel van het interieur, wegens de hoogwaardige architectonische kwaliteit van het hoofdgebouw, kloosterkapel, watertoren en juvenaat. Het object is tenslotte van belang wegens de architectuurhistorische en typologische zeldzaamheid.  (Datum: 06-02-1997)

Ruimtelijke context

De kapel maakt momenteel deel uit van het Bonnefantencollege, resultaat van een fusie tussen Trichter College en het Montessori College Maastricht. De ruimte is in gebruik als 'studiehuis'.

Bouwgeschiedenis

Het gebouw is een voormalige kweekschool met internaat van de Broeders van Maastricht. Dit zeer grote U-vormige schoolcomplex werd in 1908-'09 gebouwd door L. Faber. Het heeft neogotische en neorenaissnace-vormen. De rechterzijgevel kreeg in 1936-'37 een uitbreiding met een vakschool naar een ontwerp met functionalistische elementen van Alphons Boosten. Het internaat werd in 1970 gesloten.

Exterieur

Bij de ingangspartij met trapgevel en arkeltorentjes zijn in 1913 beelden van St. Aloysius en St. Vincentius geplaatst. Midden achter de hoofdvleugel staat de neoromaanse kapel met dakruiter.

Interieur

Triomfboog

Koor

Deze kapel en met name de schilderingen erin zijn boeiend en zeer uitgebreid beschreven en van foto's voorzien in het werk:

Een gemeenschap van heiligen. De schilderingen in de juvenaatskapel van de Broeders van Maastricht / Peter J.I. Flaton (tekst) en John Sondeyker (foto's), Maastricht - Trichter College, 2002. ISBN: 90 90150528

Voor verdere informatie zie ook; Trichter College / S. Langeweg - Stichting Historische Reeks Maastricht, zijnde deel 45 in de serie 'Maastrichts Silhouet'.