Foto: oktober 2010

Redengevende omschrijving Rijksdienst voor de Monumentenzorg

Inleiding  

KATHOLIEKE KERK van de H. Remigius, 1924-1926. Gebouwd in een door het neo-romaans en de neo-gotiek beïnvloede historiserende stijl, naar een ontwerp van de architecten ir. Joseph Cuypers en ir. Pierre Cuypers, ter vervanging van de uit 1832 daterende waterstaatskerk. Gebouwd in opdracht van het R.K. Kerkbestuur van de H. Remigius. Als bouwheren fungeerden pastoor V. Roebroeck en kapelaan G.J.H. Peerboom. Aannemer was Turlings uit Pey-Echt. De eerste steen gelegd op 27 juli 1924. De kerk werd voltooid in 1926 en geconsacreerd door de Roermondse bisschop Mgr. Lemmens op 15 juni 1932.  In 1938 werd door aannemer Pernot uit Grevenbicht een nieuwe sacristie aangebouwd, naar ontwerp van architect Joseph Cuijpers. Oorlogsschade aan toren, dak en ramen door brisant- en brandbommen, 4 oktober 1942.  Vordering van de drie kerkklokken, januari 1943. September 1944 een tweede beschadiging van toren en kerkramen. 1947, plaatsing sokkel met beeld van de Onbevlekte Ontvangenis ter rechterzijde van het kerkgebouw. Bouw van een natuurstenen erafscheiding, 1947. Herstel van de toren door aannemer Coppes, 1956. De kerk werd in 1976 gerenoveerd.

Linkerzijde van de kerk. Foto: november 2005

Omschrijving   

Kruiskerk met driebeukig basilicaal schip, uitgebouwde kapellen aan de kruisarmen, zijbeuken onder ingestoken kappen, aangebouwde sacristie aan de zuidzijde van de absis en dominante westtoren. Licht geprofileerde plinten, ranke steunberen.  Het middenschip, de kruisarmen alsmede de ingestoken kappen van de zijbeuken zijn voorzien van zadeldaken. Vieringtoren. Schoorstenen op de nok van de kruisarmen en de sacristie. De uitgebouwde kapellen en de absis worden gedekt door een schilddak. De sacristie heeft een samengestelde schild- en zadeldakconstructie. De toren heeft een zadeldakconstructie, waarop een ingesnoerde torenspits. De torenspits en de vieringtoren worden gedekt door leien in Maasdekking, de overige dakvlakken door Tuiles du Nord.  Rechthoekige, ronde, rondboogvormige, roosvormige en sleutelgatvormige stalen vensters met kleine roedeverdeling en beschermend roosterwerk. Segmentboogvormige stalen sacristievensters, met kleine roedeverdeling en glas-in-lood bovenlichten. Segmentboogvormige, deels dubbele houten deuren in spitsbooglijsten, voorzien van pleisterwerk in de vulstukken.  Mergel beeldhouwwerk in de boogvelden van de westelijke hoofdentree, vervaardigd door Schiffeleers te Maastricht.  Rondboogvormige galmgaten.  De buitenmuren, toren en dragende constructieve delen zijn opgetrokken in Nivelsteiner zandsteen. De binnenmuren en gewelven zijn van mergel, op een plint van Kunrader steen. Verder is er graniet, hardsteen en hout gebruikt.  De kerk is inclusief toren 55 meter lang, 22 meter breed, de dakgoot bereikt een hoogte van 17 meter, de nok een hoogte van 25 meter. Het metselwerk van de toren is 42 meter hoog, de spits heeft een hoogte van 20 meter en het kruis meet 3 meter, een totale hoogte van 65 meter.   Koperen haan van 0,82 centimer. Het middenschip plus absis, meet 50 meter in de lengte, 10 meter in de breedte.   De kerk wordt omgeven door een uit 1947 daterende erfafscheiding in Kunrader steen.   Fundering van gewapend beton. De toren is voorzien van 13 gewapend betonnen verstevigingsbanden, aan de buitenzijde herkenbaar aan de kleine breuksteenlagen. De pijlers staan ieder in de fundering op een apart voetstuk, 2,80 meter in het vierkant, op een diepte van 1,80 meter. Kettingankers in buitenmuren en toren. Klokkenstoel met klok van J.B.N. en F.A. Gaulard, 1833.   Het schip wordt is aan elke zijde voorzien van drie scheibogen en telt drie traveeën in de lichtbeuken. Elke travee wordt overspand door een origineel gewelf in mergel. Deze gewelven zetten aan op een dikte van 17 à 18 centimeter en verdunnen tot ca. 10 centimeter. Vanuit de achthoekige pijlers groeft, door steeds verdere uitkraging , een dragende colonnet die bij de aanzet van het gewelf een drieledigheid wordt: de colonnet, waaruit zich de ellipsvormige graat verheft en twee kraagstenen waaruit de graten van de lichtkap voortkomen. Boven de top van de gedrukte scheibogen leidt een kraagsteen dezelfde drieledigheid in. De scheibogen rusten op pijlers met gestileerde kapitelen.

Zicht op het priesterkoor. Foto: mei 2007

Zicht op de zangtribune. Foto: mei 2007

Verder zijn in het INTERIEUR onder meer van belang het marmeren hoofdaltaar, afkomstig uit de waterstaatskerk, met het latere tabernakel en de expositietroon van de fa. Kersten te Maastricht; eikehouten Maria-altaar, XIXd, vervaardigd door de Gebrs. Ramakers te Geleen; het zijaltaar van zandsteen en hout, XXa, vervaardigd door Houtermans te Roermond; het marmeren St.Jozefaltaar, ca. 1926; het marmeren St.Gerardusaltaar met gepolychromeerd houten heiligenbeeld, ca. 1926; een hardstenen doopvont, 1570; een zwartmarmeren doopvont, ca. 1700, met geel koperen deksel (ca. 1800); tussen beide doopvonten een reliëf in porselein van St.Jan de Doper; de voormalig communiebank, thans balustrade van het zangkoor, 1870, vervaardigd door de Gebrs. Ramakers te Geleen; zeventien eikehouten kerkbanken, XVIIIB; een credenstafel in hout met grijs-wit marmeren blad, XVIII; diverse gepolychromeerde houten heiligenbeelden, 1800-XXa; een geverfd zandstenen H.Hartbeeld, 1874, vervaardigd door Joseph Thissen; een Barbarabeeld in chamotteklei, XXc, vervaardigd door Charles Eyck; een houten beeld, geflankeerd door twee reliëfs, van de H. Teresia van Lisieux, XXc, vervaardigd door J. Weerts; een corpus van gepolychromeerd hout, XIXb, afkomstig van het oude hoofdaltaar; een gepolychromeerd houten triomfkruis in de viering, ca. 1925; gebrandschilderde ramen van Prof. Jos Stassen te Rolduc (waaronder acht in het priesterkoor : vijf smalle ramen uit 1957, drie bovenramen in het koor, 1975); de twee rozetramen in de kruisarmen van Atelier Felix te Maastricht; veertien kruiswegstaties, geschilderd op linnen, ca. 1860, waarschijnlijk afkomstig uit Frankrijk; een geel koperen Godslamp, 1841, vervaardigd door W. Gebhard te Maastricht.

Waardering

De R.K. Kerk van de H. Remigius te Schimmert is van cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een geestelijke ontwikkeling. De architectuurhistorische waarden zijn groot vanwege de bouwstijl en de constructietechniek van de gewelven. De kerk is van bijzonder belang voor het oeuvre van de architecten Joseph en Pierre Cuypers, beschikt over hoogwaardige esthetische kwaliteiten, kenmerkt zich door de toepassing van streekgebonden bouwmaterialen en is van belang wegens de bijzondere samenhang tussen exterieur en interieur. De kerk is van zeer bijzondere betekenis voor het aanzien van het Zuid-Limburgse plateaugebied, verkeert in een gave staat en is van groot belang in relatie tot de structurele gaafheid van de dorpsbebouwing en de visuele gaafheid van de landelijke omgeving. Bovendien beschikt de kerk van de H.Remigius in regionaal opzicht over aanzienlijke architectuurhistorische zeldzaamheidswaarden. (Datum: 29-05-1997).

Voor meer historische achtergronden en gegevens over het kerkgebouw zie de site van de kerk.

Zie ook: http://www.rijckheyt.nl/sjablonen/rijckheyt/pagina.asp?subsite=100&pagina=357

Atelier J.W. Ramakers & Zonen maakte voor deze kerk:

1870 Communiebank
1895 H. Maria-altaar
1901 Retabel hoofdaltaar
1926 Triomfkruis

Uit het parochieblad van de parochie:

De naam Schimmert is veel ouder dan de Remigiusparochie. Onder de naam "Schimmortera" staat Schimmert in het oudste gedenkboek van de abdij van de H. Remigius van Reims in het jaar 847. Het dorp moet deel hebben uitgemaakt van het koninklijk landgoed van de H. Petrus van Meerssen.

Kerkelijk was Schimmert een filiaal van Meerssen en het dorp heet in de akten "Schimmortara" (1152 en 1178) ofwel "Schimmart". De proost van Meerssen benoemde de pastoor en moest het kerkgebouw onderhouden. Wat de kerk en de parochie betreft zijn er van voor 1583 niet zoveel gegevens bekend. We vionden een kerkvisitatie uit 1272 waarin de priester van de kapel van Schimmert verplicht werd op bepaalde feestdagen in Meerssen diensten bij te wonen. Het oudste jaartal dat we kunnen vinden is 1570 en wel op het oude doopvont in de kerk. Waarschijnlijk was Schimmert toen een parochie.

De naam van de kerk komt via de monniken van Reims. St. Remigius, bisschop van Reims, stichtte een klooster in die plaats. De monniken van dat klooster kregen later een stuk grond van de koningin Gerberga in Meerssen. Van daaruit werd de verering van hun heilige verspreid.

Onze tegenwoordige kerk werd gebouwd op de fundamenten van de oude waterstaatskerk uit 1832. De eerste steen werd gelegd in 1924. In 1926 was de kerk gereed. Op 15 juni 1932 werd de kerk geconsacreerd door Mgr. Lemmens, bisschop van Roermond en geboren in Schimmert.

De architect van de kerk was Joseph Cuypers, de zoon van de beroemde bouwheer Pierre Cuypers.

Orgel

Foto: mei 2007

In 1838 werd in deze kerk een orgel geplaatst “ten grootte en sterke van degene die zich bevindt in de groote parochiekerk van Sittard”; bedoeld orgel werd in 1852 vervangen door een nieuw eenmanuaals orgel van Vermeulen (Weert), dat echter in 1926 bij brand verloren ging toen het i.v.m. de bouw van de nieuwe kerk in een schuur was opgeborgen; tijdelijk werd gebruik gemaakt van een harmonium; sedert 1973 beschikt de kerk over het in 1947 door Pels (Alkmaar) voor het Montfortanenklooster te Schimmert gebouwde tweemanuaals orgel; op onderdelen werd het gewijzigd. Het orgel staat in het linker transept.

 

                               Hoofdwerk                           Positief                                  Pedaal

                               Holquintadena 16’               Roerfluit 8’                           Subbas 16’

                               Prestant 8’                           Prestant 8’                          Violonbas 16’

                               Bourdon 8’                           Viola da Gamba 8’               Gedektbas 8’

                               Salicionaal 8’                        Vox coelestis 8’                   Octaafbas 8’

                               Octaaf 4’                              Prestant 4’                           Koraalbas 4’

                               Koppelfluit 4’                        Fluit 4’

                               Octaaf 2’                              Woudfluit 2’

                               Mixtuur III-V                         Nasard 2 2/3’

                               Trompet 8’                            Sesquialter II

                                                                            Hobo 8’

Bron: G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht).

Dit orgel is inmiddels verwijderd. In 2017 kreeg de kerk de beschikking over het orgel van Don Boscokerk in Maastricht die aan de eredienst werd onttrokken. Bron: Jo Canten, Sittard