Foto: april 2006

Redengevende omschrijving Rijksdienst voor de Monumentenzorg

SINT PIETERSKERK, gotische kruisbasiliek met hoge toren, XIII-XVI. Gotische koorbanken, Epitaaf 1602. Rococopreekstoel, 1774. Orgel en orgelgalerij XVIII. (Datum: 19-07-1967)

Een mooie, informatieve presentatie van deze kerk vindt u op Het Claustrum Ontsloten

Zie ook R.K. Kerken in Sittard

Type

De R.K. Grote- of St.- Petrus' Stoel van Antiochiëkerk is een driebeukige kruisbasiliek met vijfzijdig gesloten koor, zijkoren en een forse westtoren.

Bouwgeschiedenis

Over de voorganger van de huidige kerk is weinig bekend. Mogelijk gaat diie terug tot de vroege middeleeuwen. In 1299 werd deze kerk een kapittelkerk, wat duurde tot de Franse tijd in 1802. In 1380 werd de oude kerk vernieuwd. Het huidige met bakstenen beklede schip is het oudste deel van de tegenwoordige kerk. Delen van het transept en de twee eerste koortraveeën kwamen in het eerste kwart van de 15e eeuw tot stand. Het mergelstenen koor werd in 1500 verlengd en kreeg toen de huidige koorafsluiting. Verdere werden de mergelstenen delen van het transept vernieuwd en werden de zijkoren van het hoofdkoor afgesloten. De O.L. Vrouwekapel met het St. Janstorentje en de sacristie met overwelfde bovenruimte aan de noordzijde kwamen tot stand in het midden van de 16e eeuw. In 1677 werd het dak door brand verwoest. De schade werd in 1686-'87 hersteld maar een nieuwe brand in 1857 verwoestte het kerkdak opnieuw. In 1859-'61 werd de kerk gerestaureerd door P.Cuypers. Het schip kreeg toen pas de luchtbogen. Cuypers ontwierp ook de doopkapel aan de noordzijde van de toren, die in 1875 tot stand kwam, waarbij enkele vroeg-15e-eeuwse kapellen werden verwijderd. De kerk is in 1956-'57 opnieuw gerestaureerd en werd toen voorzien van een sacristie aan de noordzijde van het koor.

Foto: augustus 2022

Exterieur

Foto: april 2006

De toren heeft vier geledingen, een omloop met hoekspitsen en een achtzijdige lantaarn met spits. De in baksteen met mergelstenen banden opgetrokken toren dateert van kort na 1500. De torenspits werd bij de restauratie van 1686-'87 vernieuwd door Adam Wynants. In 1828 en 1834 vonden herstellingen plaats. In 1857 werd bij de brand van toen ook de torenspits verwoest. Bij de restaursatie van 1859-'61 door P. Cuypers kreeg de toren de neo-gotische achtzijdige klokkenverdieping met omgang en hoektorentjes en de neogotische westingang. De torenspits werd in 1874-'75 toegevoegd. In de toren, die in 1956-'57 en in 1985 werd gerestaureerd hangen zes luidklokken uit 1949 en een carillon uit 1988 van de firma Eijsbouts.

Interieur

Zicht op het priesterkoor. Foto: april 2006

Het interieur wordt gedekt door kruisribgewelven die via een schijntriforium rusten op spitsboogarcaden met ronde zuilen, voorzien van Maaskapitelen en kolonetten uit het einde van de 14e eeuw. De kruising heeft een stergewelf.

Bron: Monumenten in Nederland: Limburg / Waanders Uitgevers, Zwolle en Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist.

Atelier J.W. Ramakers & Zonen maakte voor deze kerk:

1894 Hoofdaltaar (ontwerp Kaijser, tombe middeleeuws).

Orgel

Foto: april 2006

De oudste berichten over de aanwezigheid van een orgel in deze kerk dateren uit 1729 toen tussen koor en schip een nieuw jubé werd opgericht; in 1857 werd dit gesloopt en werd het erop geplaatste orgel overgebracht naar de westzijde van de kerk; het betrof een eenmanuaals orgel met aangehangen pedaal en voorzien van 10 stemmen: volgens de “Voorloopige lijst van monumenten van geschiedenis en kunst”, deel VIII (1926) dateerde het orgel uit de 18^e eeuw; het in 1929 door Gebr.Vermeulen (Weert) geplaatste nieuwe tweemanuaals orgel werd in 1984 door Verschueren Orgelbouw (Heythuyzen) gerestaureerd.

 

                               Hoofdwerk                           Zwelwerk                              Pedaal

                               Prestant 16’                         Prestant 8’                           Contrabas 16’

                               Bourdon 16’                         Salicionaal 8’                        Subbas 16’

                               Prestant 8’                           Celeste 8’                             Fluitbas 8’

                               Spitsfluit 8’                           Holpijp 8’                              Fluit 4’

                               Bourdon 8’                           Prestant 4’                            Mixtuur III

                               Octaaf 4’                              Fluit 4’                                   Bazuin 16’

                               Roerfluit 4’                           Nasard 2 2/3’                       

                               Quint 2 2/3’                         Octaaf 2’

                               Octaaf 2’                              Sesquialter II

                               Cornet D V                           Scherp III

                               Mixtuur IV-V                         Engelse hoorn 16’

                               Trompet 8’                           Basson-hobo 8’

Bron: G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht).

Verder is het orgel uit de kerk van Antonius van Padua in Maastricht-Nazareth na sluiting daarvan aangekocht  met de bedoeling het al koororgel rechts voor op te bouwen. De plannen liggen anno 2020 echter stil. Bron: Jo Canten, Sittard.