Onbevlekt Hart van Maria (nu Fatima Huis)

Exterieur vlak na oplevering. Parochie-archief Onbevlekt hart van Maria Weert

Ruimtelijke context

De Fatimakerk, waaraan een pastorie verbonden is, ligt op een ruim perceel midden in de wijk Molenveld. De kerk is omgeven door gazons, bloemperken en bomen. Voor de kerk ligt een pleintje. Tegenover de kerk staat het voormalige klooster van de Paters van de H. Geest. Achter de kerk ligt de lagere school. De omliggende bebouwing bestaat uit woonhuizen.

Type

Georiënteerde bakstenen, waaiervormige kerk met rond priesterkoor en daaronder gelegen ronde krocht. Het koor wordt door een ronde klokkentoren bekroond.

Bouwgeschiedenis

Noodkerk

De parochie van O.L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen werd in 1948 opgericht in de nieuwe woonwijk Molenveld. Tot bouwpastoor werd F.W. Ehlen benoemd. Deken Souren van Weert diende in 1948 een aanvraag in om een noodkerk op te richten. Architect Stultiëns maakte hiertoe een plan, dat door aannemer Gijbels uit Weert werd uitgevoerd. De noodkerk werd 19 februari 1949 in gebruik genomen. De noodkerk was tot maart 1955 als bedehuis in gebruik. Daarna werd de ruimte ondermeer gebruikt als trefcentrum voor bejaarden. De gemeente Weert kocht de voormalige noodkerk in januari. De noodkerk wordt thans gebruikt als door de scouting. De noodkerk is een eenbeukig gebouw op rechthoekig grondplan. Het schip telt vijf traveeën, die door lisenen worden geaccentueerd. Elke travee telt drie korfboogvensters. De voorgevel is voorzien van drie rondvensters. Tegen die gevel staat een portaaltje. Portaal en schip zijn voorzien van zadeldaken.

Huidige kerk

Ehlen zocht P. Weegels aan als architect. Weegels ontwierp uiteindelijk een waaiervormige kerk. Op de ronde koorpartij sloot een waaiervormig schip aan. Met name de Zwitserse architecten Fritz Metzger en Hermann Bauer experimenteerden met dit soort plattegronden. Weegels ging uit van cirkel en trapezium om de circa 800 kerkgangers een goed zicht op het koor te gunnen. Voor zijn ‘frisse ontwerp’ oogstte hij de lof van de WGA. Ook in de pers werd het ontwerp bejubeld als ‘nieuwe geslaagde toepassing van herlevende liturgische gedachte’. In haar vormgeving lijkt de kerk als twee druppels water op de Gerardus Majellakerk te Nederweert-Eind. Op 7 oktober 1953 werd de aanbesteding gehouden. Aannemer P.M. Gijbels kwam als goedkoopste uit de bus en mocht het werk uitvoeren. Ruim een maand later werd de eerste spade gestoken. De eerste steenlegging had plaats op 19 april 1954. De kerk werd op 25 maart 1955 ingezegend.

Mozaïek

Brouwer maakte een ontwerp voor het mozaïek, dat enkele keren gewijzigd werd. In een speciaal daartoe gebouwd atelier maakte Brouwer een schetsontwerp in kleur op ware grootte. Hiertoe benodigde hij dertien banen papier van drie meter breed en negen meter lang. Op de in stukken geknipte achtergrond werden circa 350.000 stukjes marmer gelegd. Brouwer gebruikte negen soorten marmer in de kleuren zwart en grijs. In november 1965 werd een begin gemaakt met de plaatsing van het mozaïek. In Berlijn had Brouwer daartoe een speciale techniek geleerd. Stukken mozaïek van een halve vierkante meter werden in het gewenste patroon gelegd, waarna er een juten doek op gelijmd werd. Het mozaïekfragment werd in de specie gedrukt en de doek verwijderd. In december van dat jaar was het mozaïek vrijwel voltooid. Naar verluidt, is het kunstwerk met zijn 255 m² het grootste mozaïek van Nederland. Het mozaïek was een schenking van de Weerter industrieel H. Smeets.

Veranderingen

De nis waarin het sacramentsaltaar met tabernakel stond werd omstreeks 1965 dichtgemetseld om het wandmozaïek te kunnen aanbrengen. De twee smalle rondboogvensters aan weerszijden van de nis werden toen eveneens dichtgemetseld. Op enig moment werd de doopkapel veranderd in een Sint-Jozefkapel. De verlaagde vloer is evenwel nog aanwezig.

Bericht Bisdom, 10 januari 2010

De parochiekerk Onbevlekt Hart van Maria, beter bekend als de Fatimakerk, in Weert wordt gesloten. De priesterraad van het bisdom heeft daar mee ingestemd. De bisschop zal binnenkort een decreet uitvaardigen waarmee de kerk officieel aan de eredienst wordt onttrokken. De Fatimaparochie verkeert al enige tijd in een situatie, waarin het steeds moeilijker werd om de eindjes aan elkaar te knopen. Ook het kerkbezoek was flink teruggelopen. In overleg met het dekenaat en bisdom is besloten de kerk te sluiten. De parochie maakt al enige tijd deel uit van het cluster met de Martinusparohcie (binnenstad) en de Franciscusparochie. Wanneer de kerk dichtgaat en wat er met het gebouw gaat gebeuren, is nu nog niet duidelijk. 

Persbericht. Weert, zaterdag 15 maart 2014

Nieuwe bestemming voormalige kerk wijk Fatima Weert

Fatima Huis Weert een plek voor iedereen.

Het kerkgebouw van de Parochie Fatima te Weert wordt 'Fatima Huis'. De nieuwe eigenaar wordt Thijs Hendrix: 'Ik ben de Parochie en deken Hans Franken dankbaar dat zij mij hebben uitgekozen als nieuwe eigenaar van dit mooie gebouw.' De overeenkomst is gesloten onder voorbehoud van goedkeuring door het Bisdom Roermond. De officiële sleuteloverdracht is naar verwachting rond 1 juli 2014 en dan zal het startschot klinken voor 'Fatima Huis.' De doelstelling van het Fatima Huis is om het voormalige kerkgebouw te gebruiken voor maatschappelijke doeleinden, vooral sociale, educatieve en culturele activiteiten. Op deze manier wil de initiatiefnemer een waardige herbestemming geven aan de kerk waarvan de eerste steen werd gelegd op 19 april 1954 en die werd ingezegend op 25 maart 1955. Architect was Pierre Weegels. Aannemer P.M.Gijbels en Zoon te Weert. In het gebouw bevinden zich een mooie mozaïek van Hugo Brouwer, glas in lood van Charles Eyck en Hugo Brouwer, en een Fatima Kapel, die als devotiekapel gehandhaafd zal worden. Het voornemen is om het gebouw, orgel en kapel te handhaven in haar huidige vorm, een flinke opknapbeurt te geven en het park verder te verfraaien. In 2011 werd de kerk onttrokken aan de eredienst.

Fatima Huis.

Deken Franken hoopt dat dit een belangrijke stimulans zal zijn voor de lokale gemeenschap om er samen de schouders onder te zetten. Ik hoop dat de lokale en regionale overheden dit werk zullen ondersteunen. De grote veranderingen die op ons afkomen in de zorg voor mensen worden op deze manier een kans in plaats van een bedreiging. Ik hoop van ganser harte dat het Fatima Huis een voorbeeld project wordt, wat veel goeds brengt voor de lokale gemeenschap en wat Fatima nog mooier gaat maken.

Concerten en evenementen in kerkgebouw

Thijs: 'Ik ben onder de indruk van de sterke onderlinge verbondenheid van de bewoners van Fatima en benervan overtuigd dat de samenwerking met de mensen op Fatima gaat leiden tot een 'social enterprise' die haar plaats verovert tussen goede doelen, commerciële ondernemingen en de publieke sector. De overheid kan het niet alleen klaren. Daarnaast gaan we mooie concerten en evenementen organiseren in dit prachtige gebouw.'

Exterieur

Foto: oktober 2006

Tegen de brede convexe westgevel van de kerk staat het eveneens convexe voorportaal, dat vrijwel net zo hoog is als de daarachterliggende gevel. Alle het buitenmuurwerk is uitgevoerd in rode baksteen in wild verband. Centraal in de portaalgevel staan onder een uitstekende betonnen luifel de fraai gesneden deuren van de drie hoofdingangen en de zijdeuren die naar de doop- en devotiekapel leiden. Boven de luifel doorbreekt een uit negen rondbogen samengesteld betonnen venster de gevel. Voorts zijn aan elke zijde van de portaalgevel drie rechthoekige venstertjes aangebracht van de beide bovengenoemde kapellen. De zijgevels van het portaal hebben ter hoogte van de zangtribune drie gekoppelde rondboogvensters. De daklijst van het voorportaal evenals de andere lijsten zijn van beton. Op de lijst zijn geometrische motieven en kruisjes aangebracht. De zadeldaken zijn bedekt met bitumen en hebben slechts een flauwe dakhelling. Het dak van het schip loopt af richting het koor. De eigenlijke voorgevel van de kerk is blind. De smalle zijbeuken springen iets naar voren en herbergen zijportalen. De kopse gevels van de portalen zijn voorzien van raampjes in vorm van een grieks kruis. De noord- en zuidgevels zijn identiek. De smalle zijbeuken zijn voorzien van een plat dak en hebben drie lensvormige rondvensters. De gevels van het middenschip tellen vijf grote rondboogvensters. Het dak steekt buiten de gevels uit.

 Foto: oktober 2006

De machtige koortoren heeft in de hoek waar toren, schip en zijbeuken bijeenkomen een rondboogvenster. Voor het overige is de koortoren blind en ongeleed. De dakrand is van beton. Op het platte dak staat een van grote ramen voorziene achthoekige lantaarn. Op deze wederom staat een klein, rond klokkentorentje, dat bekroond wordt door een koperen bol met kruis. Tegen de toren staat een uitgebouwde nis, in wier zijgeveltjes nog dichtgemetselde rondboogramen te herkennen zijn. Tegen de zuidkant van de koortoren is een ronde traptoren gebouwd. Aan deze zijde bevindt zich tevens de op rechthoekig grondplan gebouwde sacristie, die door middel van een gang weer verbonden is met de pastorie. De sacristie heeft een zadeldak.

Interieur

Zicht op het priesterkoor

Zicht op de zangtribune

De hoofdingang wordt gevormd door drie portalen, die geflankeerd worden door de voormalige doopkapel en de Mariakapel. Boven de kapellen en portalen is de zangtribune gesitueerd, die een weinig de kerk insteekt. De beide kapellen hebben vlakke plafonds. De sluitmuur van de Mariakapel is deels met siermetselwerk opgetrokken. Alle binnenwanden van de kerk zijn in rode baksteen als schoon metselwerk uitgevoerd. Van achteruit de kerk leidt een middenpad naar het koor. De vloeren in de hele kerk zijn belegd met keramische tegels. De lichtgebogen banken zijn in vier blokken axiaal opgesteld. Het plafond van het schip is waaiervormig en bestaat uit tien taps naar het koor toelopende gestukadoorde troggewelven. De overgang van schip naar koor wordt gemarkeerd door een zware, scheluwe triomfboog. Het koor verheft zich drie treden boven het vloerniveau van het schip. Het vieringaltaar staat op een vierkant supedaneum. Tegen de achterwand, eveneens op een verhoging, is op een console het tabernakel geplaatst. De koorwanden worden geheel ingenomen door het mozaïek. Het koor heeft een betonnen gewelf met in het midden een oculus, waarboven de lantaarn ervoor zorgt dat daglicht in het koor valt. Vanuit het koor leidt een spiltrap naar de ronde crypte, die zich onder het gehele koor uitstrekt. Op een rond supedaneum, precies onder het vieringaltaar in de bovenkerk staat omgeven door vier betonnen kolommen een altaar. Het plafond van de krocht heeft dezelfde vorm als het koor. Er is ook een oculus, maar daarin zijn TL-buizen aangebracht. De crypte telt een tweede altaar in een nis. De zijbeuken zijn smalle en lage processiegangen, die door vijf gebouchardeerde betonnen kolommen van het schip zijn gescheiden.

(Bron: Dr A. Jacobs en Drs. A.A. Wiekart – Kerken na 1940. Inventarisatie en waardenstelling kerkelijke bouwkunst na 1940 –Roermond – Stichting Monumentenhuis Limburg, 2003).

Orgel

In 1921 plaatsten Gebr.Vermeulen (Weert) in deze kerk een eenmanuaals orgel. Sedert 1972 beschikt de kerk over het in 1938 door genoemde bouwers voor het klooster van de paters van de H.Geest te Weert gebouwde tweemanuaals orgel.

Hoofdwerk                  Zwelwerk                    Pedaal

Prestant 8’                  Gemshoorn 8’              Subbas 16’

Holpijp 8’                     Fluit 4’                         Fluitbas 8’

Prestant 4’                  Octaaf 2’                     Gedektbas 8’

Fluit 2’                         Quint 1 1/3’                 Prestant 4’

Mixtuur III                   Kromhoorn 8’

Bron: G.M.I.Quaedvlieg – Orgeldocumentatie Limburg (Stadsbibliotheek Maastricht)